Weersystemen: waarschuwen is één, voorkomen is beter!

Sinds een jaar of tien wordt een deel van Nederland geteisterd door zogenaamde hoosbuien: lokale, extreme neerslag waarbij soms wel honderd millimeter neerslag in een aantal uren tijd valt.

Vorig jaar juli werden Limburg en delen van België en Duitsland opgeschrikt door een heel ander fenomeen: een weersysteem. Hierbij valt in een heel groot gebied, soms wel de helft van het oppervlak van Nederland, in één of twee dagen een enorme hoeveelheid neerslag. Met maatschappij-ontwrichtende effecten tot gevolg: enorme schade, en helaas ook slachtoffers, dodelijke zelfs.

Wat veel mensen niet weten is dat het Limburgse weersysteem niet uniek is. In de afgelopen 25 jaar is het twee keer eerder voorgekomen: een keer in Zuid-Holland en een keer in de Achterhoek. En als gevolg van klimaatverandering gaan dit soort weersystemen vaker voorkomen. Elke Nederlander van onder de dertig die een lang leven leidt, gaat iets dergelijks meemaken in zijn of haar leven.

Waarschuwen voor weersystemen

Er zijn ook lichtpuntjes: in schril contrast met de genoemde hoosbuien zijn weersystemen goed voorspelbaar door meteorologen. Het weersysteem dat Limburg juli vorig jaar teisterde zat al twee dagen van tevoren in de weersverwachting van het KNMI. Dat betekent dat we ons kunnen voorbereiden. Bijvoorbeeld door via een ‘water alert’ inwoners op de hoogte stellen dat er noodweer op komst is, zodat ze waardevolle spullen op zolder kunnen stallen. Of zelfs, in bepaalde gebieden, adviseren om huis en haard tijdelijk te verlaten omdat snelle en diepe waterstromen en dus echt gevaarlijke situaties verwacht worden.

Dat vraagt om goede voorbereiding en centrale coördinatie van verschillende overheden: waterschappen, veiligheidsregio’s, gemeenten en hulpdiensten.

Hydrologen (waterdeskundigen die als geen ander snappen hoe water door beken, rivieren, sloten en de ondergrond stroomt) zullen nog beter dan ze nu al doen moeten gaan samenwerken en afstemmen met weerdeskundigen, zodat tijdig bekend is dat een weersysteem op een bepaald gebied afkomt en duidelijk is waar zich gevaarlijke waterstromen gaan voordoen. In feite een Weer & Wateroverlast Waarschuwing Systeem waarmee we zoveel mogelijk van tevoren ellende proberen te voorkomen.

Voorkomen is beter

Of weersystemen zoals ze zich de afgelopen jaren hebben voorgedaan het resultaat zijn van klimaatverandering weten we niet zeker. Wat we wel zeker weten is dat ze door klimaatverandering vaker gaan voorkomen. Het is dus zaak dat we met zijn allen werken aan het voorkomen van verdere klimaatverandering door bijvoorbeeld minder vlees te eten, wat vaker de fiets of het OV te nemen en auto’s en vliegtuigen links te laten liggen. Alleen samen, als we met zijn allen verantwoordelijkheid nemen, kunnen we in de toekomst voorkomen dat we elk jaar geraakt worden door extreme weersomstandigheden die leiden tot schade en slachtoffers.

Meer informatie over onderzoek naar het voorkomen en de gevolgen van weersystemen is te vinden op de website van Deltares:

Kennisbank | Details (deltares.nl)

Lees de vorige artikelen over zeespiegel stijging hier!